سلام و درود خدمت همراهان و دوستان همیشگی هدهد؛ امروز با وبلاگ جذاب چگونگی رشد مغزی کودک در خدمت شما هستیم.
زمان این پروسه رشد از نوزادی تا 7 سالگی میباشد که در این سنین انسان ها بیشترین رشد ذهنی را تجربه کرده و در آینده آنها بسیار تاثیر گذار است بنابراین بدیهی است که والدین به رشد مغزی کودک های خود اهمیت داده و سعی بر پیشروی بهتر آن در مراحل زندگی فرزندشان کنند.
هنگام تولد، مغز متوسط یک نوزاد حدود یک چهارم اندازه مغز انسان بالغ است. باورنکردنی است که این اندازه در سال اول دو برابر میشود. رشد مغزی کودک تا سن 3 سالگی ادامه پیدا میکند و تا سن 5 سالگی به حدود 80% از اندازه بالغ می‌رسد. مغز کودکان 5 ساله تقریبا به اندازه یک آدم بالغ کار میکند.
مغز مرکز فرماندهی بدن انسان است. یک نوزاد تازه متولد شده تمام سلول‌های مغز (نورون‌ها) را که برای باقیمانده عمر نیاز خواهند داشت را دارد، اما اتصالات بین این سلول‌ها است که واقعاً مغز را به کار می اندازد.
اتصالات مغزی به ما اجازه می‌دهند تا حرکت کنیم، فکر کنیم، ارتباط برقرار کنیم و تقریباً بتوانیم هر کاری انجام دهیم. رشد مغزی کودک در سال های اولیه برای برقراری این اتصالات بسیار حیاتی هستند. حداقل یک میلیون اتصال عصبی جدید (سیناپس‌ها) در هر ثانیه ایجاد میشود، که این میزان بیشتر از هر زمان دیگری در طول عمر میباشد.
رشد مغزی کودک سال‌های اولیه بهترین فرصت برای توسعه اتصالات مورد نیاز برای تبدیل شدن به بزرگسالان سالم، توانمند و موفق است. اتصالات مورد نیاز برای بسیاری از توانایی‌های مهم و سطح بالاتر مانند انگیزه، حل مسئله و ارتباط در این سال‌های اولیه شکل می‌گیرند.
چگونگی ساخت اتصالات مغز
از زمان تولد، کودکان از طریق تجربیات روزمره شان اتصالات مغزی را توسعه می‌دهند. این اتصالات از طریق تعاملات مثبت با والدین و مراقبین ساخته میشوند و از طریق استفاده از حواسشان برای تعامل با دنیا پیش می‌رود.
تجربیات روزانه یک کودک مشخص میکنند که کدام اتصالات مغزی توسعه می‌یابند و کدام برای همیشه باقی می‌مانند. میزان و کیفیت مراقبت، تحریک و تعاملی که آنها در سال‌های اولیه زندگی دریافت می کنند، نقششان را در آینده ایفا میکنند.
مهمترین تأثیر را بر رشد مغزی کودک، روابط مهربان با بزرگسالان در زندگی میگذارد. روابط عاشقانه با بزرگسالانی که پاسخگو و قابل اعتماد هستند، برای توسعه سالم کودک بسیار ضروری هستند. این روابط از خانه، با والدین و خانواده آغاز میشوند، اما همچنین شامل ارائه دهندگان مراقبت از کودک، معلمان و سایر اعضای جامعه میشوند.
تجربیات دوران کودکی مخرب
بچه‌هایی که از کودکی با تعاملات مثبت بیشتری روبرو میشن، معمولاً به مدرسه و زندگی با سلامت و موفقیت بیشتری پا میگذارند. اما متأسفانه، واقعیت دیگری نیز وجود دارد که ممکن است اتفاق بیفته. فقر، تجربه خشونت خانوادگی، و عدم دسترسی به تجربیات آموزشی خوب می تواند بر توسعه مغزی و موفقیت بلند مدت بچه ها تأثیر منفی بذارد.
رشد مغزی کودک در دوران بارداری و نوزادی
رشد سالم مغز در دوران نوزادی همچنان به مراقبت و تغذیه صحیح بستگی دارد. زیرا مغز کودکان هنوز در حال رشد است، آنها به خصوص در معرض آسیب‌های سریع مغزی، عفونت‌ها یا سموم مانند سرب قرار دارند. واکسن‌های کودکی مانند واکسن خسارت‌های مغزی میتوانند کودکان را از عوارض خطرناکی مانند تورم مغز محافظت کنند.
اطمینان از اینکه والدین و مراقبین به غذاهای سالم و به مکان‌هایی که برای زندگی و بازی کودک سالم و ایمن هستند، دسترسی دارند، می‌تواند آنها را در ارائه مراقبتی بیشتری یاری دهد.
از وقتی که کودک متولد میشوند، شروع میکنند به ارتباط گرفتن با والدین خود؛ آن ها این کارو با خنده، گوش دادن و گریه میکنند. بچه‌های قبل از دبستان نیازها و علایق خود را به طور روشن‌تری نشان می‌دهند. هر این دعوت‌های کوچیک فرصتیست که مراقبین برای رسیدگی به نیازهای فرزند دارند. این پروسه “تبادل نظر” خیلی برای توسعه مغز بچه مهم است.
والدین و نگهدارنده‌ها که به بچه‌ها توجه میکنند و با آن ها ارتباط برقرار میکنند، در واقع در حال شکل دادن به مغز کودک هستند. از همینجا، اهمیت زیادی دارد که از روز اولی که بچه متولد میشود، با او حرف بزنند، آواز بخوانند و با کودک بازی کنند و همچنین فرصت‌هایی برای کاوش تو دنیای فیزیکیشون رو فراهم کرده و محیط اطمینان بخش و پایدار برایشون فراهم کنند.
در طول بارداری، مغز ممکن است تحت تأثیر انواع مختلفی از خطرات قرار بگیرد، مانند بیماری‌های عفونی مانند سیتومگالوویروس یا ویروس زیکا، تماس با سموم از جمله دخانیات یا الکل، یا زمانی که مادران باردار با استرس، صدمات، یا شرایط سلامتی روانی مانند افسردگی روبرو میشوند.
مراقبت منظم از سلامت در طول بارداری می‌تواند کمک کند تا عوارض، از جمله زایمان زودرس که ممکن است بر مغز نوزاد تأثیر بگذارد، جلوگیری شود.
راهکار هایی برای رشد مغزی کودکان
در رشد مغزی کودک، ایجاد یک محیط خانگی هوش اجتماعی کودکان را تقویت میکند که نیازمند برنامه ریزی دقیق، تقویت مثبت و تعهد به نمونه‌گیری و تشویق رفتارهای اجتماعی است. در زیر چند نکته برای آماده‌سازی یک محیط خانگی که هوش اجتماعی کودکان را تغذیه و تقویت میکند، آورده شده است:
رفتارهای اجتماعی مثبت
بچه‌ها از طریق تقلید یاد می‌گیرن، پس از رفتارهای اجتماعی خود مراقبت کنید. در روابطتان با اعضای خانواده، دوستان و دیگران، مهربانی، همدلی و ارتباط موثر را نشان دهید.
ایجاد فرصت‌های اجتماعی
برگزاری دیدارهای بازی، فعالیت‌های گروهی یا سفرهایی که کودکان بتوانند با همسالان خود تعامل داشته باشند و میتوانند در هنگام بازی با دوستان خود از اسباب بازی شانسی استفاده کنند. اجتماع با کودکان دیگر به آنها کمک میکند تا مهارت‌های اجتماعی ضروری مانند به اشتراک گذاری، همکاری و حل و فصل منازعات را توسعه دهند.
رشد و تقویت هوش هیجانی
با کودکان خود به صراحت درباره احساسات، هم احساسی خودشان و دیگران، صحبت کنید. آنها را تشویق کنید که احساسات خود را بیان کنند و احساساتشان را تایید کنید. این کمک می کند تا همدلی آنها رشد کند و درکی از اینکه احساسات چگونه بر تعاملات اجتماعی تأثیر میگذارند، پیدا کنند و همچنین میتوانید از اسباب بازی هایی مانند جعبه شانسی برای رشد هوش هیجانی کودک استفاده کنید.
احترام به هم نوع
درباره اهمیت به اشتراک گذاری، نوبت دادن و احترام گذاشتن صحبت کنید. پیوستگی در انتظارات به کودکان کمک میکند تا قوانین اجتماعی را درک کنند و محیط اجتماعی مثبتی را ترویج کند.
تشویق به ارتباطات
برای رشد مغزی کودک، یک محیط ایجاد کنید که ارتباطات در آن ارزشمند باشد. وقتی فرزند شما صحبت میکند، به فعالیت گوش داده و ایشان را تشویق کنید که خودشان را بیان کنند. این کار نه تنها مهارت‌های ارتباطی آنها را افزایش می‌دهد بلکه اهمیت گفتگوی باز در روابط را هم تأکید میکند.
جمع بندی
در مجموع موضوعی که اهمیت دارد سالم پیشرفتن روند رشد مغزی کودک میباشد که از ابتدا در زمان بارداری این پروسه شروع میشود و تا 8 سالگی ادامه پیدا میکند و در تمام طول عمر همراه فرد میماند. پس بسیار مهم است که با تمرکز کامل و طبق آموزش هایی که به شما دادیم روند رشد مغزی کودک خود را سریع تر کرده و آینده ای درخشان برای او بسازید.
